Rhyddid in Welsh by Ann Fychan

Rhyddid

Os mai bod yn rhydd yw: cau dy geg
am fod gen i rywbeth i’w ddweud

Os mai bod yn rhydd yw: ti mewn cell
fel nad oes raid i ni ofni
dy fod yn wahanol
yn yr hyn a wnei, neu’r hyn na wnei

Os mai bod yn rhydd yw: rhoi ffurf i
yfory trwy droi heddiw’n
llai o ddiwrnod

Os mai bod yn rhydd yw: cau drysau
i wylio’n ‘rhydd’ ar sgrin
bob dim y dylid ei gadw’n ddirgel

Os mai bod yn rhydd yw: cysgu’n ysgafn bob amser
am i dafodau eraill gael eu torri ymaith yn faleisus

Os mai bod yn rhydd yw: bwyta beth a fynni
pryd a fynni,
gan daflu’r pilion i bapur newydd
lle mae newyn yn llechu.

Os mai bod yn rhydd yw: dim angen gwybod
pa beth a’m rhyddhaodd, pa beth a’m ceidw’n rhydd,
pa beth a’m caethiwa mewn rhyddid beunydd.

Os rhyddid yw: aros hyd nes i
rywun yr ymddiriedaf yn llwyr ynddo
fy rhyddhau o’m hofnau

Os yw rhyddid wedi’i blastro ar fy meddyliau,
Os yw rhyddid yn chwa o’m cwmpas
ac oddi mewn i mi,
a thithau’n methu’i ddal

Os yw rhyddid yn fy ngwarchod
rhag dy syniadau di, sydd
mor wahanol i fy rhai i

Os yw rhyddid yn ymddangos
mor naturiol i mi heddiw, a
thithau’n methu deall ei ystyr

Yna, mae rhyddid yn ‘gynffon’ i mi
ac yn ‘ben’ i tithau,
nid yw ond mympwy llawn awyr

Ond O! am fod yn rhydd
fel y medraf gefnu ar
beth o’m rhyddid helaeth – dim ond
os yw pawb yn gytûn wrth gwrs –
am ennyd neu am ysbaid hir
fel y gellir dy ryddhau
o’m rhyddid caethiwus i.