Roois

Roois is het dialect dat in de omgeving van St Oedenrode wordt gesproken.
St. Oedenrode ligt in het oostelijke deel van Noord-Brabant, 15km ten noorden van Eindhoven. Evenals in andere delen van het Nederlandse taalgebied verschillen de dialecten soms per stad of dorp, met voor ieder dialect specifieke kenmerken.

Onder Brabants verstaat men de meeste als varianten van het Nederlands beschouwde dialecten die worden gesproken in de Nederlandse provincie Noord-Brabant en de Vlaamse provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant. Verder vallen, ruim gedefinieerd, ook het Zuid-Gelders en de dialecten van noordelijk Nederlands-Limburg en het land van Hulst en westelijk Vlaams-Limburg onder het Brabants.

Het Brabants is samen met het Hollands de belangrijkste groep Nederlandse hoofddialecten. De eerste belangrijke vorming van het Standaardnederlands vond in de 16e eeuw plaats in Antwerpen. De standaardtaal die toen gevormd werd onderging met name veel Brabantse invloeden.
Dit kwam om te beginnen door het feit dat toen de standaardisering op gang kwam, Brabant het dominante gewest was. Maar toen Holland die rol overnam, bleef de invloed van het Brabants sterk, onder meer door de grote groepen Zuid-Nederlanders die na de val van Antwerpen in 1585 tijdens de Tachtigjarige Oorlog naar de Noordelijke gewesten trokken uit angst voor vervolging door Filips II. Ze vormden in de 17e eeuw een belangrijk deel van de stedelijke bevolking van Holland. Deze invloed was het sterkst op de schrijftaal, maar is ook nog steeds hoorbaar, al zullen enkele woorden nu wat ouderwets klinken.

In Nederland werd in 2005 een dialectenquête verricht onder de Brabanders. De resultaten waren: 72,1% bleek “in meer of mindere mate” dialect te spreken. Aangenomen mag worden dat velen, vooral de jongeren, het dialect niet meer thuis spreken maar vooral op straat hebben geleerd; toch worden deze scores binnen Nederland slechts overtroffen door het Limburgs. Des te opmerkelijker is dit als men bedenkt dat Brabant relatief verstedelijkt is en het Brabants in de Nederlandse steden slechts marginaal leeft. Van alle Brabanders meende zo’n 70% dat ze een Brabants accent in hun Nederlands hadden; 80% van hen koesterde dit accent en zei er trots op te zijn.